شرایط قسم خوردن

پرسش: شرایط قسم خوردن چیست و اگر کسی قسمش را بشکند باید چه مبلغی بر اساس نرخ امروز به فقیر بدهد؟

پاسخ:

 قسم چند شرط دارد:

اول: کسی که قسم می‏خورد باید بالغ و عاقل باشد، و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کرده‏اند درست نیست، و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد یا بی اختیار قسم بخورد.

دوم: کاری را که برای آن قسم می‏خورد باید حرام یا مکروه نباشد، و کاری را که قسم می‏خورد ترک کند، باید واجب یا مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد کار مباحی را بجا آورد یا ترک کند، چنانچه آن فعل یا ترک از نظر عقلا رجحان داشته باشد، یا برای شخص او مصلحتی دنیوی داشته باشد، قسمش صحیح است.

سوم: به یکی از اسمهای خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی‏شود، مانند خدا، و اللّه‏، یا خدا را به صفات و افعالی یاد کند که مخصوص اوست مثلاً بگوید: قسم به آن کسی که آسمانها و زمین را آفرید، و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می‏گویند، ولی بقدری به خدا گفته می‏شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر می‏آید، مثل آنکه به خالق و رازق قسم بخورد، صحیح است، بلکه اگر به اسمی قسم بخورد که فقط در مقام قسم خوردن ذات حق از آن به نظر می‏آید، مثل سمیع و بصیر باز هم قسمش صحیح است.

چهارم: قسم را به زبان بیاورد، ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است، و کسی که قادر بر تکلم نیست، اگر بنویسد و آن را در قلبش قصد کند کافی است، بلکه قادر بر تکلم نیز اگر بنویسد ـ بنابر احتیاط واجب ـ ، باید به آن عمل کند.

پنجم: عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد، و اگر موقعی که قسم می‏خورد ممکن نباشد و بعداً ممکن شود، کافی است، و اگر موقعی که قسم می‏خورد ممکن باشد و بعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتی که عاجز می‏شود قسم او بهم می‏خورد، و همچنین است اگر بقدری مشقت پیدا کند که نشود آن را تحمل کرد، و این عجز اگر به اختیار او باشد، یا بدون اختیار ولی او در تأخیر از زمان قدرت عذری نداشته باشد، گناه کرده و کفاره واجب است.

کفاره اطعام هر فقیر، 700 تومان است. م:تبیان